Dudek, Lewandowski, Boniek... Polskie akcenty w finałach Ligi Mistrzów

Historia występów polskich zawodników w finałach Ligi Mistrzów (Pucharu Europy) nie jest zbyt imponująca. Dość powiedzieć, że jak dotąd na murawie w najważniejszym meczu europejskiej piłki klubowej pojawiło się tylko sześciu reprezentantów naszego kraju – Zbigniew Boniek, Józef Młynarczyk, Jerzy Dudek, Robert Lewandowski, Jakub Błaszczykowski i Łukasz Piszczek. Czy dziś wieczorem będziemy mogli poszerzyć tę krótką wyliczankę o nazwiska Piotra Zielińskiego i Nicoli Zalewskiego? Cóż szkodzi pomarzyć. Zanim jednak Inter Mediolan zmierzy się z Paris Saint-Germain w finale Champions League, powspominajmy dotychczasowe polskie akcenty w finałowych bataliach o Puchar Mistrzów.

Taniec Jerzego Dudka, nieprawidłowy rzut karny za faul na Zbigniewie Bońku, swoisty „hat-trick” Tomasza Kuszczaka… No nie nazbierało się jak dotąd tych epizodów zbyt wiele (nie bierzemy pod uwagę występów sędziowskich), ale i tak jest o czym poopowiadać.

Reklama

Polacy kontra znaki zapytania we Włoszech. Puchar, walka o mistrzostwo i… kontuzje

Polacy w finałach Ligi Mistrzów. Ilu sięgnęło po puchar?

Spis treści

Polacy w finałach Ligi Mistrzów. Ilu sięgnęło po puchar?
Zbigniew Boniek (dwa finały)
Józef Młynarczyk
Jerzy Dudek (dwa finały)
Tomasz Kuszczak (trzy finały)
Robert Lewandowski (dwa finały), Jakub Błaszczykowski, Łukasz Piszczek
Marcin Bułka, Marcel Lotka

Zbigniew Boniek (dwa finały)

Pierwszy sezon Zbigniewa Bońka po przenosinach z Widzewa Łódź do Juventusu zakończył się wielkim rozczarowaniem. Naszpikowana gwiazdami drużyna, dowodzona wówczas przez Giovanniego Trapattoniego, zdołała wprawdzie sięgnąć w 1983 roku po Puchar Włoch, ale apetyty turyńczyków były znacznie większe. I trudno się dziwić, skoro w ekipie Bianconerich – poza Bońkiem – występował też Michel Platini, a także cała grupa czempionów mundialu w Hiszpanii: Dino Zoff, Claudio Gentile, Gaetano Scirea, Antonio Cabrini, Marco Tardelli oraz Paolo Rossi. A do tego dodajmy jeszcze takich dżentelmenów jak Roberto Bettega (z udziału w mistrzostwach wykluczyła kontuzja), Massimo Bonini (oddany obywatel San Marino) czy Giuseppe Furino (weteran, wicemistrz globu z 1970 roku).

Co tu dużo gadać – kosmiczna paka, po której spodziewano się triumfów na wszystkich frontach. Jednak w Serie A turyńczycy musieli uznać wyższość znacznie słabszej na papierze Romy, natomiast w finale Pucharu Europy poskromił ich – w aurze wielkiej sensacji – Hamburger SV.

Gburowaty geniusz. O triumfach i dziwactwach Ernsta Happela

– Przygotowywaliśmy się do gry z wyraźnie mocniejszym zespołem. Takie okoliczności mają też swoje dobre strony. Presja ciążyła na rywalach, a my po prostu wyszliśmy z założenia, że nie mamy w tym finale nic do stracenia. Z takim podejściem podeszliśmy do meczu – wspominał Felix Magath, autor zwycięskiej bramki dla HSV. Zgadza się z nim Bernd Wehmeyer. – W nasz sukces nie wierzył nikt poza nami samymi i naszymi kibicami.

Boniek był więc pierwszym reprezentantem Polski, który wystąpił w finale Pucharu Europy, ale w 1983 roku nie mógł czuć pełnej satysfakcji z tego powodu. Sytuacja zmieniła się dwa lata później, kiedy Stara Dama ponownie dotarła do finału turnieju, ale tym razem sięgnęła po trofeum pokonując 1:0 Liverpool. Inna sprawa, że samo spotkanie zostało całkowicie przyćmione przez towarzyszącą mu tragedię na stadionie Heysel w Brukseli. — Kiedy myślę o tamtym wieczorze, serce mi pęka. To miał być festiwal piłkarski, a stało się to piekłem. Świadomość, że byli ludzie, którzy nigdy nie wrócili do domu, jest bardzo smutna. W sporcie wygrywasz i przegrywasz, a potem wracasz. 29 maja 1985 r. wszyscy przegraliśmy – mówi Boniek w rozmowie z „Vanity Fair Italia”. — Wiedzieliśmy, że coś się wydarzyło, że są ofiary, ale skala tragedii nie była dla nas jasna. Nie mieliśmy pełnego obrazu sytuacji. Obecnie byłoby to nie do pomyślenia i dziś mecz by się nie odbył.

Zwycięski gol dla Juve padł z rzutu karnego po faulu na Bońku. Sędzia się pomylił, ponieważ do przewinienia doszło przed szesnastką.

– Za wygraną otrzymaliśmy premię w wysokości 100 milionów lirów na głowę. Nie chciałem tych pieniędzy, przekazałem je rodzinom ofiar, o których myślę do dziś, ilekroć wspominam ten tragiczny wieczór – przyznał były prezes Polskiego Związku Piłki Nożnej.

Józef Młynarczyk

W sezonie 1986/87 do finału Pucharu Europy dotarł natomiast doskonały znajomy Bońka z Widzewa i zgrupowań reprezentacji Polski, czyli rzecz jasna Józef Młynarczyk. Jego FC Porto miało relatywnie łatwą drabinkę aż do półfinału rozgrywek – po drodze musiało się uporać z maltańskim Rabat Ajaxem, czechosłowackim MFK Vítkovice oraz duńskim Broendby. Poważniej zrobiło się jednak na ostatnim etapie walki o występ w wielkim finale, kiedy na drodze Smoków stanęło mocarne Dynamo Kijów. Portugalczykom niespodziewanie udało się jednak poskromić podopiecznych Walerego Łobanowskiego, który wpadli akurat w dołek formy i przegrali w sumie pięć meczów z rzędu na wszystkich frontach. W tym oba starcia półfinałowe z Porto w Pucharze Europy (1:2 na wyjeździe, 1:2 u siebie).

Ten sukces nie oznaczał jednak, że Smoki przystąpiły do rywalizacji w finale ze statusem faworyta. Naprzeciw nich stanął bowiem Bayern Monachium, który zdominował Bundesligę w drugiej połowie lat 80., a w półfinale powalił na łopatki Real Madryt, również mający wtedy wielki apetyt na triumf w turnieju. Trener Udo Lattek dysponował niezwykle silnym składem, którego centralnym elementem był słynny Lothar Matthäus. Oczywiście Porto także miało w swoim składzie duże postaci portugalskiej i europejskiej piłki, na czele z Paulo Futre, niewielu jednak wierzyło, że Portugalczycy realnie postawią się drużynie z Bawarii.

A jednak – tak się właśnie stało.

Wprawdzie Bayern wyszedł na prowadzenie w finale rozegranym na wiedeńskim Praterze, ale Porto w końcowej fazie meczu odwróciło losy rywalizacji i pokonało Bawarczyków 2:1. Do legendy przeszedł zwłaszcza gol wyrównujący, strzelony nonszalancko piętką przez Algierczyka Rabaha Madjera.

Monachijscy działacze – który świętowanie zdobycia Pucharu Europy zaczęli jeszcze przed rozegraniem finału – nie potrafili pogodzić się z porażką. Uli Hoeness odgrażał się, że cena nie gra roli i Bayern musi pozyskać Madjera, by z nim w składzie sięgnąć po najcenniejsze klubowe trofeum Starego Kontynentu. I wydawało się, że do transferu faktycznie dojdzie. Algierczyk zdążył nawet wystąpić w specjalnej sesji zdjęciowej, która miała promować transfer w prasie, a na początku stycznia 1988 roku pojawił się w Niemczech i został entuzjastycznie powitany przez bawarską publiczność przy okazji turnieju halowego. Cały proces zakłóciły jednak poważne komplikacje natury formalnej, a agent Madjera zaczął gwałtownie podbijać stawkę. Puścił nawet przeciek do włoskiej prasy, że napastnik podpisał kontrakt z Interem Mediolan, co było bujdą na resorach. Rozjuszony i wystrychnięty na dudka Hoeness nazwał go wówczas „największym gangsterem w historii”.

Koniec końców Madjer zawarł umowę z Interem, ale kontrakt został unieważniony po dokładnej analizie wyniku testów medycznych. No i wyszło na to, że Algierczyk się zakiwał – zamiast wielkiego transferu gotówkowego, musiał się zadowolić wypożyczeniem do Valencii.

Jerzy Dudek (dwa finały)

Na kolejnego polskiego finalistę Pucharu Europy trzeba było zaczekać prawie dwie dekady.

W sezonie 2004/05 – a więc rzecz jasna już w erze Ligi Mistrzów – Jerzy Dudek przebił się do finału rozgrywek w barwach Liverpoolu. Choć trzeba zaznaczyć, że polski golkiper nie miał już wtedy najwyższych notowań ani wśród fanów The Reds, ani u trenera Rafaela Beniteza. Jesienią wylądował nawet na ładnych parę tygodni na ławce rezerwowych i wydawało się, że może już nie wypchnąć z bramki Chrisa Kirklanda, którego akcje w szybkim tempie rosły. Jak to jednak w futbolu często bywa, pech jednego jest szansą drugiego. Kirkland nabawił się urazu pleców, a niepocieszony Benitez dał Dudkowi kolejną szansę. Choć wiosną zdarzało mu się jeszcze od czasu do czasu kombinować z obsadą bramki. Na przykład w pierwszym ćwierćfinałowym starciu w Champions League z Juventusem zagrał Scott Carson.

Potem między słupkami meldował się już jednak Dudek. W rewanżu z Juve, w półfinałowym dwumeczu z Chelsea, no i w finałowej batalii z Milanem. Do każdej z tych rywalizacji Liverpool przystępował z łatką… no cóż, może nie autsajdera, ale też na pewno nie faworyta. A jednak to The Reds wywalczyli Puchar Mistrzów, a reprezentant Polski swoimi wyczynami w stambulskim finale przyćmił wszystkie pomyłki, które wcześniej doprowadzały do szewskiej pasji kibiców i Beniteza. – Czas przeminął, ale wspomnienia są wyraźne. Chyba najbardziej te podczas wychodzenia na drugą połowę, kiedy nasi kibice śpiewali „You’ll Never Walk Alone” w bardzo trudnym momencie. Wciąż widzę, jak Steven Gerrard zwołuje wszystkich piłkarzy, kiedy kibice śpiewali. Zebrał nas w koło na murawie i powiedział: „Chłopaki, słyszycie to? Oni w nas wierzą i musi im dać coś w zamian. Musimy im pokazać, że jesteśmy Liverpoolem” – wspominał Dudek w wywiadzie dla TVP.

Heroiczna postawa w finale nie przekonała jednak Beniteza, że Polak powinien pozostać numerem jeden w bramce The Reds. Latem na Anfield trafił Pepe Reina i to on wystąpił w drugim – tym razem już przegranym – finale Champions League z Milanem. Dudek przesiedział cały mecz wśród zmienników.

Tomasz Kuszczak (trzy finały)

A skoro o rezerwowych mowa, to czas przejść do autora swego rodzaju finałowego hat-tricka w Liga Mistrzów. Tomasz Kuszczak trzy razy dotarł bowiem z Manchesterem United do decydującego starcia na europejskiej arenie – w 2008, 2009 i 2011 roku. Oczywiście za każdym razem jako zmiennik Edwina van der Sara. Wypada jednak oddać polskiemu golkiperowi, że na przykład w sezonie 2007/08 pograł w Champions League całkiem sporo – pojawił się na boisku aż w pięciu meczach fazy grupowej turnieju. Play-offy należały już jednak w całości do doświadczonego Holendra i to właśnie on został bohaterem serii rzutów karnych w finałowej potyczce z Chelsea. Choć tak naprawdę porażkę The Blues w Moskwie kojarzy się bardziej z poślizgiem Johna Terry’ego niż z obronionym strzałem Nicolasa Anelki.

Później Czerwone Diabły dwukrotnie uległy w finałach LM niezapomnianej Barcelonie, dowodzonej przez Pepa Guardiolę. Wkład Kuszczaka w awanse do finałów w sezonach 2008/09 i 2010/11 ograniczył się już jednak do zaledwie czterech występów w fazie grupowej rozgrywek. Po dwóch na sezon.

W sumie Kuszczak rozegrał 61 spotkań dla United, z czego 11 w Champions League, ale żadnego w fazie pucharowej.

Robert Lewandowski (dwa finały), Jakub Błaszczykowski, Łukasz Piszczek

Najbardziej „polskim” finałem Ligi Mistrzów w dziejach był z pewnością ten z 2013 roku, gdy Borussia Dortmund na czele z Robertem Lewandowskim, Jakubem Błaszczykowskim i Łukaszem Piszczkiem zmierzyła się na Wembley z Bayernem Monachium. Wcześniej podopieczni Juergena Kloppa przez dwa lata grali Bawarczykom na nosie na krajowym podwórku, regularnie ich ogrywając i zgarniając ich kosztem mistrzowskie tytuły. No ale w sezonie 2012/13 ekipa dowodzona przez Juppa Heynckesa wskoczyła już na naprawdę najwyższe obroty i poskromiła dortmundczyków na wszystkich frontach. Bayern zakończył zatem kampanię z mistrzostwem Niemiec, pucharem kraju i Pucharem Mistrzów na koncie. Gola na wagę triumfu w Champions League strzelił Arjen Robben – ten sam, który rok wcześniej nieustannie zawodził w kluczowych momentach, marnując rzuty karne i inne dogodne sytuacje strzeleckie.

– Tamten sezon wspominam miło, ale już mniej przyjemnie wraca mi się pamięcią do porażki z Bayernem. Szczególnie mocno boli ten gol w 90 minucie. Dla mnie ten mecz był też bolesny z powodu koniecznej operacji biodra i półrocznej pauzy od piłki, dlatego bardzo chciałem wygrać to spotkanie, co się nie udało – wspominał na łamach Weszło Łukasz Piszczek. – Jednak jeśli wracam do sezonu 2012/13 pamięcią to raczej do tych dobrych momentów i pięknej przygody w Lidze Mistrzów. A tam się wiele działo, jak choćby nasz dwumecz z Malagą czy ogranie Realu Madryt w półfinale. Samo dojście do finału było wielką sprawą dla klubu.

Błaszczykowski i Piszczek nigdy więcej do finału Champions League nie dotarli. Udało się to jednak Robertowi Lewandowskiemu w specyficznym, covidowym sezonie 2019/20, gdy rozegrano ściśniętą, niepełną fazę pucharową turnieju. Ograniczona liczba spotkań nie przeszkodziła jednak „Lewemu” w wykręcaniu szokujących statystyk. Polak w całej edycji LM zdobył bowiem aż 15 goli i dołożył do tego sześć asyst, prowadząc w ten sposób Bayern do końcowego triumfu.

A zatem w 2013 roku Bawarczycy odebrali mu marzenia o tytule, a po siedmiu latach świętował wygraną wśród nich. Nie udało mu się jednak trafić do siatki w finale rozgrywek, co odróżnia go od pozostałych najlepszych strzelców w dziejach Champions League, czyli Cristiano Ronaldo, Leo Messiego, Karima Benzemy oraz Raula.

Nadal czekamy na polskiego gola w finale LM.

Marcin Bułka, Marcel Lotka

Z kronikarskiego obowiązku wypada też odnotować dwa kolejne epizody polskich bramkarzy-zmienników w finałach Ligi Mistrzów. W 2020 roku z wygranej w turnieju cieszył się wspomniany przed momentem Lewandowski, a z porażką musiał się pogodzić Marcin Bułka, wtedy trzeci bramkarz Paris Saint-Germain. Z kolei przed rokiem Marcel Lotka z boku obserwował, jak jego Borussia Dortmund przegrywa finałową konfrontację w Champions League z Realem Madryt.

Ani Bułka w sezonie 2019/20, ani Lotka w sezonie 2023/24 nie zanotowali jednak choćby jednego występu w Lidze Mistrzów. W ogóle żaden z nich jak dotąd nie ma na swoim koncie debiutu w tych rozgrywkach.

***

A czy Piotr Zieliński lub Nicola Zalewski odegrają znaczącą rolę w dzisiejszym finale? Tego im oczywiście życzymy, choć – umówmy się – nie są to pierwszoplanowe postaci w układance trenera Simone Inzaghiego. No ale finały czasami mają przecież niespodziewanych bohaterów.