Marcin Wróbel to wzorcowa legenda klubu: urodził się w Ostrowcu Świętokrzyskim, jest wychowankiem KSZO, awansował z nim w latach dziewięćdziesiątych z III do II ligi, potem pomógł wywalczyć historyczny awans do pierwszej, czyli dzisiejszej Ekstraklasy. Nie odszedł po spadku, nie odszedł nawet, gdy KSZO dogrywało rundę juniorami i przegrało wszystkie piętnaście wiosennych kolejek. Grał pod szalonym Mirkiem Stasiakiem, szkolił młodzież, teraz jest trenerem pierwszej drużyny, aktualnie znajdującej się w III lidze.
Ale, co jasne, były i korzyści. Ostrowiec bił w czasach Ekstraklasy rekordy frekwencyjne, był zakochany w futbolu. Dzięki temu Wróblowi było łatwiej choćby i o… żonę. Zapraszamy.
***
Ostrowiec dawniej liczył sobie osiemdziesiąt tysięcy mieszkańców, dawał duże możliwości pracy, nie tylko w hucie, która prężnie stała, ale w szeregu dobrze stojących okolicznych firm. Młodzi mieli mnóstwo perspektyw, miasto prosperowało, a po transformacji wykonało kolejny krok do przodu. Ludzie nie bali się tego co przyniesie kolejny miesiąc, nie obawiali się skąd wezmą na chleb. To przekładało się na sport, bo nie tylko piłkę nożną, ale też boks na najwyższym poziomie, siatkówkę, waterpolo.
Najczęściej jednak mówi się o tym, że dominujący rys w tkance społecznej miasta stanowiła huta.
Jak najbardziej, utrzymywała wszystkie sekcje sportowe i to na takim poziomie, że były wyniki. W hucie członka rodziny miał prawie każdy mieszkaniec Ostrowca.
Pan kogo miał?
Moja rodzina akurat stanowiła wyjątek. Świętej pamięci tata był zawodowym strażakiem, mama była szwaczką. Mnie też w pewnym momencie, za namowami dziadka, próbował przekonać, żebym poszedł w kierunku strażackim. Argumentowali: stabilna, dobra praca, dająca radość innym. Ja jednak opierałem się. Od najmłodszych lat chciałem zostać piłkarzem, cały czas do tego dążyłem ciężką, mozolną pracą, aż wypracowałem sobie taką pozycję, jaką mam teraz i jestem z tego dumny. Nigdy nie byłem wirtuozem. Niektórzy mają dar, ja nigdy go nie miałem. Tylko charakter, ambicja, czasem prowadząca do płaczu, ale ostatecznie sprawiła, że dotarłem gdzie dotarłem.
Jakie najbardziej niebezpieczne sytuacje miał pana tata w pracy?
Pracował w straży w Lipsku, województwo mazowieckie. Tam było dużo wypadków w gospodarstwach rolnych. To pożar stodoły, to innego obiektu, a te konstrukcje wówczas często były niestabilne, czyli też: nieprzewidywalne, grożące nagłym zawaleniem przy pożarze. Podjął się tego zawodu z pasji. Mój tata nigdy nie szedł do pracy tylko dlatego, że to była jego praca, szedł z poczucia misji.
Zostanie piłkarzem to marzenie ściętej głowy, strażak to pewna fucha.
Tata nigdy mi nie powiedział: słuchaj, nie chcę żebyś grał. Nie było takiej rozmowy. Może to wynikało z kultu samodzielności, żebym sam kierował swoim życiem, ale to bardziej dziadek namawiał na strażaka niż tata. Ja mamie nawet nie mówiłem, że idę na treningi na KSZO, tylko rzucałem, że wychodzę na dwór.
Nie chciał pan jej powiedzieć?
Nie o to chodzi, tylko o to, że wtedy były inne priorytety. Jeśli chodzi o naukę, nie byłem omnibusem, ale rodzice starali się, żebym przykładał się, tu pełna kontrola z ich strony. Rodzice wychowywali mnie i starszego brata , mama bardziej gasiła pożar jak tata go rozburzał.
W czym przedstawiała się ta surowość?
Tata bardzo nie lubił jak prosiłem o pomoc kogoś z zewnątrz. Chciał, żebym problemu nie przekładał na innych, poza rodzinę, żeby nas nie postrzegali, że jesteśmy niezaradni, że sobie z czymś nie radzimy, był bardzo wymagający taki człowiek z zasadami.
Nie ma takiego chłopaka, który czegoś by nie zmalował. Za co pan oberwał od rodziców najmocniej?
Miałem styczność raz w młodym wieku z alkoholem, akurat wtedy taki pech, że tuż po spożyciu tatę w domu zastałem. Dostałem dwa klapsy i poszedłem spać. Nie było tematu rano, odchorowałem to zresztą też bardzo. Moim zdaniem jak ktoś ze starszych roczników mówi, że nigdy nie dostał pasem, to prawie na pewno kłamie, tak po prostu wtedy było i moim zdaniem było to dobre.
Innym razem pożyczyłem od przyszywanego wujka – kolegi taty – pieniądze na lody. Dał mi bez problemu, ale później zapomniałem te pieniądze oddać. Wujo przypomniał to tacie i ten bardzo się zdenerwował. Jakby mama nie wpadła z gaśnicą skończyłoby się dla mnie słabo.
Jakbyś miał wskazać jedną zasadę życiową, którą wpoił ci tata, co by to było?
Priorytetem była samodzielność. Licz na siebie. Wiedz jak poradzić sobie samemu, także w trudnych momentach. Jestem otwartym człowiekiem, komunikatywnym, żyję dobrze z ludźmi. Nie narzekam na brak przyjaciół, ale gdy mam kłopot, zawsze najpierw próbuję rozwiązać go samodzielnie bądź w gronie rodzinnym.
Osiem lat temu grałem w Paradyżu. Doznałem skomplikowanej kontuzji, lekarzem nie jestem, szukałem pomocy po szpitalach u specjalistów. Bezskutecznie. Przez rok czasu zwiedziłem całą Polskę na próżno. Zawziąłem się jednak sam w sobie, rodzina cały czas motywowała i szukałem tak długo, aż wreszcie udało się znaleźć lekarza w Piekarach Śląskich, który okazał się dla mnie zbawieniem. Jak człowiek sam się nie postara o swoje, to nikt za niego tego nie zrobi. Nikt sam nie przyjdzie, nie powie:
– Słuchaj, czego ci trzeba?
Twój los zależy od ciebie, a jak nie od ciebie w pełni, co pokazuje powyższy przypadek, to od twojej inicjatywy. Miałem również wielu trenerów, wśród których zdarzali się tacy, którzy nie darzyli sympatią mojej osoby. Zmieniałem ten obraz też sam, bez sprzymierzeńców czy układów, zasuwając na całego podczas treningów i meczów.
Do KSZO trafił pan z rozgrywek ligi szkolnej.
Obserwowano wtedy uważnie co się dzieje w mieście. Ja chodziłem do podstawówki nr 9 i któregoś razu trener Sławek Góra, który jeszcze do niedawna pracował w KSZO, zaprosił mnie na trening. Tak to się zaczęło, przechodziłem kolejne szczeble, będąc w juniorze młodszym grałem w rezerwach, a będąc w juniorze starszym zostałem pełnowartościowym seniorem. Debiut przyszedł w 1992 roku z Lublinianką Lublin w III lidze, wchodziłem w 60 minucie za Andrzeja Płatka, dziś mojego kierownika.
Pamięta pan swój chrzest?
Chrzty były dwa razy w roku podczas wyjazdów na obozy. To były chrzty przez duże “Ch”. Starsi zawodnicy dbali o ten rytuał. Prosili nawet trenera, aby jeden dzień poświęcić na chrzczenie młodych graczy, swoiste pasowanie ich do zespołu. Zawsze się zgadzał. Potem kapituła starszyzny siadała przy stole. Młody musiał zapukać grzecznie, przedstawić się, a potem bywało różnie. Czasami spotykał jeszcze przed drzwiami podpuchę. Ot, leżała koszulka klubowa. Należało podnieść, ładnie złożyć i odłożyć. To były fajne rzeczy, uczące w zarodku szacunku do barw, przywiązywanie się do nich.
Dzisiaj w szatni też się chrzci?
Nie. Jestem tym troszeczkę zniesmaczony, że to przechodzi bez żadnego echa. Nie moją rolą jest to wdrażać, to musi być inicjatywa oddolna, natomiast zapomniało się o tych tradycjach, w mojej opinii: małych rzeczach, ale istotnych, budujących atmosferę, ale i tożsamość klubową.
Historyczny awans do Ekstraklasy robiliście pod Czesławem Palikiem.
Atmosfera była doskonała. To był lubiany szkoleniowiec, dużo żartował. Ciepły, dobry i sprawiedliwy człowiek. Jak miał pretensje do piłkarza, mówił je wprost, prosto z mostu. Jak było za co pochwalić, też nie szczędził pochwał. No i zawsze zdarzało się coś, co rozładowywało atmosferę. Jego poniedziałkowe przyjazdy na treningi były niemal kultowe. Jechał z Krakowa i zawsze się spóźniał:
– Chłopaki, Jezus Maria, ale był wypadek.
Innym razem korki czy coś jeszcze innego. Wszystko z mrugnięciem oka. Nie było wtedy żadnego podziału na grupki w zespole, stanowiliśmy jedność. Dobór zawodników to też rola trenera Palika, popisał się ogromnym nosem. Znalazł doświadczonych graczy, znalazł fajnych zawodników z okolicy, ale też wyłuskał wychowanków jak Rafała Lasockiego czy Mariusza Jopa.
Jaki był Mariusz Jop?
Charakterny człowiek, wiedział jaki ma cel i do niego dążył. Nie ujmując mu nic w pewnym momencie miał też szczęście, również potrzebne w tym fachu. Niektórzy mają w juniorach talent i nie potrafią go sprzedać, a Mariusz wycisnął swój chyba do maksimum. Dzisiaj to wizytówka Ostrowca.
Nieco starszy od Jopa był Kamil Kosowski, pamięta go pan z drużyn juniorskich?
Jesteśmy kolegami, ale grałem tylko przeciwko niemu w Ekstraklasie, gdy reprezentował już Wisłę. Tak, to wychowanek, ale uważam, że tak naprawdę więcej zawdzięcza innym klubom, u nas w młodzieżowych zespołach grał krótko.
Miał pan natomiast przyjemność grać z Wojciechem Klichem, ojcem Mateusza, dzisiejszego reprezentanta Polski.
Wojtek, dusza towarzystwa, środkowy pomocnik, kreator gry ze zmysłem do kombinacyjnego futbolu. Pamiętam mieliśmy obóz integracyjny w Jastrzębiej Górze, jechało się całymi rodzinami. Wtedy Wojtek zabrał syna, którego jeszcze nosił na rękach. Czas leci, ale pamiętam, że dzisiejszego kadrowicza z żoną bawiliśmy jako szkraba.
Wdał się Mateusz w ojca jeśli chodzi o pakiet umiejętności?
Te same parametry, ta sama pozycja, ale młody to bardziej walczak, gdzie tego Wojtkowi może brakowało, był bardziej techniczny. Piłka poszła do przodu, dzisiaj nie zostawia tyle miejsca, trzeba umieć też przestawić się na twardą grę.
Jeszcze w II lidze do KSZO dołączył Piotr Stokowiec.
Wódz, na boisku i poza boiskiem. Można powiedzieć wręcz: przywódca stada. Facet z charakterem, z zasadami, nieustępliwy. Dawał z siebie wszystko. Przyklejono mu brzydką łatkę po pewnych sytuacjach w końcówce pobytu KSZO w Ekstraklasie, ale on zwyczajnie nie milczał w trudnych sytuacjach. Był rzecznikiem drużyny, zabierał głos, starał się wytłumaczyć sytuację klubową. Wtedy sprawy się skumulowały.
Chodzi o wasz “protest grypowy”, kiedy zimą sezonu 02/03 zespół się zbuntował i masowo poszedł na zwolnienia lekarskie.
Tak, ta sprawa. Mało kto wie jak to wyglądało od środka. Prawda jest taka, że Piotrek chciał tu zostać, czuł się związany z Ostrowcem, a ta sytuacja finansowa nie była przecież jego winą. Mam na pamiątkę dwa pierwszoligowe kontrakty, łącznie opiewające na 250 tysięcy złotych, oczywiście nieopłacone. Dzisiaj to duże pieniądze, kilkanaście lat temu miały jeszcze większą siłę nabywczą. Są nie do odzyskania. Miesiącami wtedy, mając rodzinę i dwójkę dzieci było ciężko, nie dostałem ani złotówki. Nikt nie chciał przecież niczego wyłudzać, to pieniądze, które się wszystkim należały.
Wróćmy do lepszych momentów. Jak świętował Ostrowiec swój pierwszy awans?
Przez kilka dni miasto nie spało. Feta na stadionie, cała murawa kibiców, którzy zrywali z nas koszulki, spodenki – dobrze, że większość miała założone lycry. Potem feta na rynku z dużą pompą, świętowanie i świętowanie.
KSZO było wtedy dobrze zorganizowanym klubem, w momencie awansu płaciło na czas, natomiast po awansie zwolniono Czesława Palika. Dlaczego?
Nie wiem, ale ta sprawa rozeszła się szeroko w regionie. To ewenement, żeby trener, który zrobił historyczną promocję nie miał przedłużonej umowy. Nie było to zbyt eleganckie, dla całego ostrowieckiego światka to była niezrozumiała decyzja, my jako szatnia też byliśmy bardzo zżyci ze szkoleniowcem. Tamta sytuacja nie powinna się zdarzyć, ale takie jest życie.
Ostatecznie prowadziło was trzech trenerów.
Trener Antoniak, potem trener Topolski… nie chcę oceniać, nie moja decyzja, czas pokazał jednak, że chyba nie były to trafne roszady. Nakłady finansowe na wzmocnienia były naprawdę duże, a nie ukrywajmy, sprowadzono graczy obytych w Ekstraklasie. Zarabiali duże pieniądze, to też się obiło na szatni, na wychowankach.
Zrobiły się podziały.
Tak, nie ukrywam. To nie było fair wobec nas. W tamtych czasach wychowanek traktowany był jako piłkarz drugiej kategorii. I tak będzie, na dobre i na złe, bo to wychowanek, więc nie trzeba tak dbać. Między zarobkami tych, co zrobili awans, a nowych była przepaść. Atmosfera, która była wielkim atutem za Czesława Palika, całkowicie się rozsypała.
Pieniądze wciąż były po spadku skoro zatrudniono Henryka Apostela.
Ja miałem ciarki jak wchodziłem do szatni. Trener Apostel jeszcze niedawno prowadził reprezentację Polski, podziwiałem mecze jego kadry na Parc de Princes czy 5:0 ze Słowacją. To była postać. Człowiek bardzo wykształcony, z wielką wiedzą o piłce. Miał w sobie wyjątkowy spokój, nawet do przegranych meczów podchodził na chłodno, analitycznie. Miło go wspominam.
Ale awansu z trenerem nie zrobiliście.
Nie, czegoś brakowało aż do momentu, gdy trenerem został Krzysztof Tochel. Budował zespół wedle swojego pomysłu, co w pierwszej chwili wielu się nie podobało, bo pożegnał kilka ważnych postaci, ale ostatecznie zatrybiliśmy. Umiał sprawić, żeby nowi i starzy znaleźli wspólny język. Mnie obdarzył wielkim zaufaniem, zagrałem u niego najlepszy sezon w karierze. Potem kulisy jego zwolnienia też były dziwne, takie ruchy nie pomagały KSZO, ale w sezonie 01/02 utrzymaliśmy się w lidze – w ostatnich meczach prowadził nas trener Batugowski. Baraże wygraliśmy z Górnikiem Łęczna, fajne chwile, choć tez sportowa złość. Wiedziałem, że jestem w gazie, chciałem grać od początku. A potem słyszę:
– Wróbel, ława.
Siedzę, zły, a po dwóch kwadransach… Artur Toborek z wędką, ja wchodzę, robię swoje, jest dobrze, wygrywamy. W rewanżu już jestem pewien, że zagram, a tymczasem znowu Artur i znowu ja z ławki, tym razem w przerwie. Niezbadane są wyroki trenerskie, choć oczywiście ważne, że efekt końcowy został zrealizowany.
Wtedy zaczęli się w Ostrowcu pojawiać coraz częściej obcokrajowcy: Ibrahim Sunday, Maxwell Kalu, Batata, Aidas Preiksaitis, Sekou Drame.
Sunday i Kalu warunki do grania mieli ogromne. Talenty niesamowite. Ale aspekt finansowy był przez nich bardzo wymagany, jak pojawiały się zaległości, nie mogliśmy na nich liczyć. Batata, gdyby nie kontuzje, mógłby zrobić dużego formatu karierę, przezawodnik, fajny człowiek, ale tak samo przy brakach finansowych wiadomo było, że ciężej będzie go zmotywować. Przy takich graczach stabilizacja ekonomiczna była niezbędna, poślizgi wybijały ich z rytmu.
Ostrowiec odkąd zameldował się na poziomie centralnym, gdzie został przez blisko dekadę, imponował frekwencją. Z tego jest pamiętany do dziś, w 97/98 przebił całą ligę, mecze oglądało tu więcej osób niż na Legii czy Widzewie.
Miasto żyło piłką nożną już na trzeciej lidze. Huta wykupywała półtora tysiąca karnetów i rozdawała je swoim pracownikom. Mieliśmy znakomitą frekwencję jak na ten poziom, potem co jasne było jeszcze lepiej. Ludzie na świętokrzyską zjeżdżali z okolicznych miejscowości, w zasadzie z prawie całego regionu. Trzy godziny przed meczem puby i knajpki były nabite ludźmi. Na stadionie tłumy, w debiucie ligowym z Lechem trzynaście tysięcy kibiców, więcej niż stadion teoretycznie powinien pomieścić.
Ja sam mogłem odczuć to, że jestem rozpoznawalny. Obojętnie gdzie się nie szło, wszędzie dzień dobry, pozdrowienia, co tam w klubie. Każdy był kibicem. Przechodziłem obok sklepu, sklepikarz wychodził:
– Marcin, co nie wejdziesz nawet kilku zdań zamienić? Jak tam w drużynie?
Żonę też było łatwiej znaleźć będąc piłkarzem KSZO?
Nie ukrywam, że tak (śmiech). Spotkaliśmy się w Szczawniku, ja pojechałem na zgrupowanie z pierwszą drużyną, ona była na obozie siatkarskim. Tak się stało, że się spotkaliśmy. Potem ten kontakt się urwał, aż gdzieś później, przypadkowo, ja szedłem wiaduktem z treningu, ona akurat jechała autobusem MPK. Zobaczyła mnie, wysiadła na najbliższym przystanku i wpadliśmy na siebie, tym razem już na dobre.
Wasza ostatnia runda w Ekstraklasie była dramatyczna. Preludium wszystkich problemów.
Odpadło pół drużyny, pojawiły się potężne problemy finansowe. Zarząd zapłacił też za to, że posiłkował się wcześniej bardzo drogimi zawodnikami. Jesienią potrafiliśmy wskoczyć nawet na piąte miejsce w tabeli, ale zima stanowiła potężny wstrząs. Kłopoty tak naprawdę były od początku, ale jeszcze jesienią niektórzy wierzyli w zapewnienia działaczy, choć tak naprawdę oni grali tylko na czas, troszkę to przeciągając, czasem rzucając jednorazowe premie. W końcu piłkarze nie wytrzymali, a zostali tylko ci najbardziej „doceniani”, związani z klubem jak ja czy Tomek Dymanowski. Chyba nikt nie wierzył w pozytywne rozstrzygnięcie, może się człowiek łudził, że stanie się cud, ale potem przegraliśmy piętnaście meczów. Miałem przyjemność grać we wszystkich.
Jak się czuje zawodnik, który przegrywa wszystkie mecze w rundzie?
Ja ze swojej strony starałem się grać jak najlepiej. I owszem, przegraliśmy wysoko z Legią 0:6, ale wiele meczów było na styk: 0:1 z Wisłą, 1:2 z Polonią gdzie gola straciliśmy w ostatniej minucie. Jakość była po stronie rywali, ale też brakło nam odrobiny szczęścia.
Co się stało po tym jak Stasiak wyłączył wtyczkę?
Chciał to reaktywować pan Dąbrowski z Radomska, ale zadłużenie było bardzo duże. Z innych źródeł wiem, że była też rozmowa pana Dąbrowskiego z prezydentem miasta, panem Wilczyńskim, ale panowie nie doszli do porozumienia. Dąbrowski zostawił klub za złotówkę, z tymi długami, a miasto nie poradziło sobie z sytuacją. Przez pewien czas były dwa kluby KSZO. To drugoligowe, osierocone przez Dąbrowskiego, a także okręgówkowe, wynikłe z fuzji z Jandarem Bodzechów, gdzie prezesem byl Dariusz Łata. KSZO drugoligowe jeszcze czekało na rozstrzygnięcia, czy coś się zmieni – gdyby Dąbrowski doszedł do porozumienia z miastem przy Świętokrzyskiej grałyby dwie drużyny KSZO. Tak się jednak nie stało, drugoligowy zespół przestał istnieć, a KSZO powstałe w wyniku fuzji zaczęło piąć się w górę. Rafał Lasocki wprowadził klub z okręgówki do IV ligi, potem z IV do III. Teraz funkcjonujemy na tym poziomie.
W jakich realiach dziś działa KSZO?
Trudnych pod względem finansowym, ale nie mamy się czego wstydzić piłkarsko. Drużyna oparta jest na zawodnikach z regionu, wymagania są, aspiracje są, nasze chęci też. Uważam, że jest nieźle, gramy z każdym jak równy z równym, kadra jest wyrównana i czerpie mocno z dobrego szkolenia piłkarskiego narybku. Mamy trzon drużyny, na której można budować, to świetne chłopaki, ale Motor Lublin, Stal Rzeszów czy Wisła Puławy to zespoły na innym poziomie finansowym. Nam przed sezonem postawiono za cel utrzymanie i budowę zespołu opartego na chłopakach stąd. Wielu nie wierzyło w sukces drużyny jak i mój, wróżono nam spadek, a radzimy sobie naprawdę dobrze. Myślę, że gdyby pojawiło się dwóch-trzech doświadczonych zawodników, którzy daliby impuls, moglibyśmy walczyć o coś więcej, ale brakuje finansów by powalczyć z możniejszymi, oczywiście nie zapominając o zawodnikach którzy przed sezonem zdecydowali się na reprezentowanie barw KSZO za naprawdę małe pieniądze. Swoją postawą udowadniają że zasługują na coś więcej. Niestety na tą chwilę nie stać klubu na zatrudnienie zawodników z wyższej ligi dających dużo jakości.
Los KSZO nierozerwalnie związany jest z hutą. Czy ta wciąż wspiera?
Największym sponsorem jest miasto na czele z Panem prezydentem miasta Jarosławem Górczyńskimi za to mu chwała, CELSA też daje pieniążki, ale nie są porównywalne z tym co w latach dziewięćdziesiątych. Trzeba pochwalić zarząd na czele z prezesem Maciejem Kozickim, że w trudnym momencie starają się wiązać koniec z końcem i wszystko tak układać, że mamy na miarę możliwości warunki, a pieniądze są regularnie wypłacane.
Może sponsorzy wsparliby mocniej po awansie?
Jak szliśmy z III ligi do II w latach dziewięćdziesiątych też wielu lokalnych sponsorów mówiło: a, zrobicie awans to wejdziemy. I potem robiliśmy awans, a oni nie odbierali telefonów. Także trzeba brać sprawy na chłodno. Tak naprawdę pomoc finansowa jest potrzebna tu i teraz.
Kibice wciąż są tak wielką siłą KSZO?
Na pewno, nie ukrywam, że jest fajna passa, pięć zwycięstw u siebie ale to nie tylko nasza zasługa ale i naszych kibiców to nasz 12 zawodnik. Teraz zagramy w najbliższą środę z Motorem Lublin o 19:29, to impreza masowa, także zachęcamy do przyjścia. Chcemy, żeby znowu na stadion kibice chodzili całymi rodzinami.
***
Dlaczego nie spytaliśmy o czasy Mirosława Stasiaka w KSZO? Bo to temat, który opracowaliśmy na pięćdziesiąt tysięcy znaków, nie ma sensu go rozdrabniać na dwie, trzy wypowiedzi. W reportażu są zresztą również opinie Marcina Wróbla.
Leszek Milewski
