Kiedy oglądałem bajeczną bramkę Lewego z Tottenhamem, kiedy na powtórce zwróciłem uwagę na jego godny bajki o Tsubasie i Kodżiro przerzut nad zawodnikiem, kiedy potem przypomniałem sobie ile ten chłopina ma bramek w Lidze Mistrzów, w Bundeslidze, a także w tym sezonie, zacząłem się zastanawiać nad jedną konkretną kwestią:
Czy Robert Lewandowski zmienił polską piłkę?
To dzisiaj symbol, to dzisiaj ikona, to dzisiaj idol, na którego patrzy cała nadwiślańska kopiąca piłkę młodzież. Kto zaczyna się bawić poważniej w futbol, ma wzór z Roberta Lewandowskiego. Widzi jak na dłoni ścieżkę tego, któremu się udało dotrzeć do gwiazd. Widzi jak praca może rozwinąć – nie mówimy o naturalnym talencie, nie mówimy o gościu, który prosto z baru był najlepszy, tylko nawet będąc już światowej klasy zawodnikiem dalej się mocno rozwijał, by choćby wspomnieć rzuty wolne. Jest więc praca, jest więc dieta, nawet można tu wejść w życie prywatne z butami i pokazać jak w karierze może pomóc właściwa kobieta.
Czy to faktycznie się udało, czy Robert pomógł transformować polskie szatnie, niegdyś spływające napojami wyskokowymi, do szatni w których gracze wymieniają się przepisami na dania z jarmużem? Jest to nie do zbadania. Ale ja zaryzykowałbym i powiedział, że coś jest na rzeczy – taki obraz zbiorowej świadomości wyłania się z dziesiątek wywiadów z młodymi piłkarzami, jakie aktualnie się ukazują.
Ale dla mnie przemiana świadomości młodych pokoleń zawodników to tylko jeden filar. Drugi to wyważenie drzwi polskim piłkarzom na Zachód. Pokazanie w Europie, że tu też można znaleźć pierwszoplanowe postacie, szczególnie, jeśli szuka się kogoś do oszlifowania, bo – nie ukrywajmy – taka jest historia Roberta, jakby został w Kolejorzu dłużej, mógłby zacząć się cofać.
Co mam na poparcie tej drugiej tezy, poza przekonaniem? Spędziłem sporo czasu przy ręcznym wyliczaniu polskiego składu w kolejnych sezonach topowej piątki lig Europy. Wziąłem pod lupę blisko trzydzieści lat, tak naprawdę w futbolu kilka epok, różniących się od siebie wszystkim, przecież na początku omawianego okresu wciąż nie działało nawet prawo Bosmana, dzisiaj oczywistość nad oczywistości. Wklejam wam ten wyciąg bez skrótów, kto chce przeleci przez niego raz dwa, a kto się pochyli, znajdzie trochę ciekawostek do quizów wszelakich, na przykład grających w Bundeslidze Marka Trejgisa, Tomasza Wisio i Przemka Trytkę.
Jeśli gdzieś pokpiłem sprawę, o kimś zapomniałem – wybaczcie, to naprawdę od cholery nazwisk i lat.
Jak chcecie od razu do wniosków – są pod podsumowaniem.
Sezon 90/91:
Premier League (wiem, że nazwa była inna i to ma znaczenie, poświęciłem temu tekst, ale dajcie żyć): Kruszyński (Wimbledon), Warzycha (Everton)
Serie A: –
Ligue 1: Kaczmarek (Auxerre), Ziober (Montpellier), Tarasiewicz (Nancy)
La Liga: Urban (Osasuna)
Bundesliga: Buncol, Leśniak (Bayer), Famuła (Karslruhe), Furtok, Matysik (HSV), Rudy (Koln), Wójtowicz (Fortuna), Turowski (Eintracht)
Sezon 91/92:
Premier League: Kruszyński (Wimbledon), Kubicki (Aston Villa), Warzycha (Everton)
Ligue 1: Kaczmarek (Auxerre/Guingamp), Tarasiewicz (Nancy/Lens), Ziober (Montpellier)
La Liga: Urban (Osasuna)
Serie A: –
Bundesliga: Buncol, Leśniak (Bayer), Matysik, Cyroń, Furtok (HSV), Famuła (Karlsruher), Rudy (Koln), Wójtowicz (Fortuna)
Sezon 92/93:
Premier League: Kubicki (Aston Villa), Warzycha (Everton)
Ligue 1: Tarasiewicz (Lens), Ziober (Montpellier)
La Liga: Urban, Kosecki (Osasuna)
Serie A: Czachowski, Koźmiński (Udinese)
Bundesliga: Furtok, Matysik (HSV), Rudy, Kobylański (Koln), Adamczuk (Eintracht)
Sezon 93/94:
Premier League: Kubicki (Aston Villa/Sunderland), Warzycha (Everton)
Ligue 1: Szewczyk (Sochaux), Ziober (Montpellier/Osasuna), Świerczewski (Saint-Etienne)
La Liga: Kosecki (Atletico), Ziober, Urban, Staniek (Osasuna)
Serie A: Koźmiński (Udinese)
Bundesliga: Kobylański, Rudy, Zdebel (Koln), Leśniak (Wattenscheid), Nowak (Drezno)
Sezon 94/95:
Premier League: –
Serie A: Koźmiński (Udinese)
Ligue 1: Świerczewski (Saint Etienne), Szewczyk (Sochaux), Frankowski (Strasbourg)
La Liga: Kosecki (Atletico), Kowalczyk (Betis), Staniek, Ziober (Osasuna) Urban (Osasuna, Valladollid)
Bundesliga: Furtok (Eintracht), Zdebel, Dziekanowski, Rudy (Kolonia), Lesiak (Drezno), Nowak (Kaiserslautern, TSV), Probierz (Uerdingen), Wałdoch, Bałuszyński (Bochum)
Sezon 95/96:
Premier League: –
Serie A: Koźmiński (Udinese)
Ligue 1: Kosecki (Nantes), Frankowski (Strasbourg), Świerczewski (Bastia), Bąk (Lyon),
La Liga: Kowalczyk (Betis)
Bundesliga: Bałuszyński, Wałdoch, Rudy (Bochum), Buncol, Cyroń (Fortuna), Gilewicz (VFB Stuttgart), Nowak (TSV), Leśniak (TSV, Uerdingen) Szubert (Sankt Pauli), Chałaśkiewicz (Hansa), Probierz (Uerdingen) Zdebel, Dziekanowski (Koln)
Sezon 96/97:
Premier League: Kubicki (Sunderland)
Serie A: Koźmiński (Udinese)
Ligue 1: Bąk (Lyon), Kosecki (Montpellier), Świerczewski (Bastia), Wieszczycki (Le Havre), G. Lewandowski (Caen), Jóźwiak, Czerwiec (Guingamp), Kubica (Nice)
La Liga: Kowalczyk (Betis)
Bundesliga: Bałuszyński, Wałdoch (Bochum), Buncol, Cyroń (Fortuna), Chałaśkiewicz (Hansa), Gilewicz (Stuttgart), Zdebel, (Koln), Juskowiak (Gladbach), Nowak (TSV), Saganowski, Wojtala (HSV),
Sezon 97/98:
Premier League: –
Serie A: Koźmiński (Brescia)
Ligue 1: Bąk (Lyon), Jóźwiak, Czerwiec (Guingamp), Świerczewski (Bastia), Wieszczycki (Le Havre)
La Liga: Kowalczyk (Betis), Kucharski (Sporting Gijon), Podbrożny (Merida)
Bundesliga: Bałuszyński, Wałdoch (Bochum), Chałaśkiewicz, Majak (Hansa), Dembiński, Trejgis, Wojtala (HSV), Hajto (Duisburg), Juskowiak (Gladbach), Kryger, Tyszkiewicz (Wolfsburg), Gilewicz (Karlsruher)
Sezon 98/99:
Premier League: –
Serie A: –
Ligue 1: Bąk (Lyon), Świerczewski, Piekarski (Bastia), Kłos, Kuźba (Auxerre)
Bundesliga: Dembiński, Trejgis (HSV), Wojtala (HSV, Werder) Hajto (Duisburg), Juskowiak, Kryger, Nowak (Wolfsburg), Ledwoń, Matysek (Bayer), Majak (Hansa), Reiss (Hertha), Wałdoch (Bochum)
Sezon 99/00:
Premier League: –
Serie A: –
Ligue 1: Bąk (Lyon), Świerczewski (Bastia), Kłos (Auxerre),
La Liga: –
Bundesliga: Dembiński (HSV), Góra (Ulm), Hajto, Reiss (Duisburg), Juskowiak, Kryger, Nowak (Wolfsburg), Majak (Hansa), Matysek (Bayer), Wałdoch (Schalke), Wojtala (Werder)
Sezon 00/01:
Premier League: –
Ligue 1: Świerczewski (Bastia), Kłos (Auxerre/Kaiserslautern), Bąk (Lyon), Jóźwiak (Guingamp), Śpiewak (Strasbourg)
Serie A: Koźmiński (Brescia)
La Liga: Trzeciak (Osasuna)
Bundesliga: Bałuszyński (Bochum), Hajto, Wałdoch (Schalke), Juskowiak, Nowak, Kryger (Wolfsburg), Kłos (Auxerre/Kaiserslautern), Majak (Hansa), Matysek (Bayer), Reiss (Hertha), Spiżak (Unterhaching), Wojciechowski (Bayern), Wawrzyczek, Kobylański (Cottbus), Kryszałowicz (Eintracht)
Sezon 01/02:
Premier League: Dudek (Liverpool)
Serie A: Koźmiński (Brescia)
Ligue 1: Bąk (Lyon/Lens), Świerczewski (Marseille), Włodarczyk (Auxerre), Kuźba (Saint Etienne)
La Liga: –
Bundesliga: Hajto, Wałdoch (Schalke), Juskowiak, Kryger (VFL), Kałużny, Wawrzyczek, Kobylański (Energie), Kłos (Kaiserslautern), Kos, Krzynówek (Nurnberg), Mięciel (Gladbach)
Sezon 02/03:
Premier League: Dudek (Liverpool), Świerczewski (Marseille/Birmingham City)
Ligue 1: Bąk (Lens), Świerczewski (Marseille/Birmingham City)
Serie A: –
La Liga: –
Bundesliga: Bogusz, Murawski, Wichniarek (Arminia), Hajto, Wałdoch (Schalke), Janicki (VFL), Juskowiak, Kałużny, Kobylański (Energie), Karwan (Hertha), Kłos (Kaiserslautern), Kos, Krzynówek (Nurnberg), Żuraw (Hannover)
Sezon 03/04:
Premier League: Dudek (Liverpool)
Ligue 1: Bąk (Lens)
Serie A: –
La Liga: –
Bundesliga: Kałużny (Bayer), Kłos (Koln), Krzynówek, Kukiełka, Kos (Nurnberg), Hajto, Wałdoch (Schalke), Żuraw (Hannover), Zdebel (Bochum), Wichniarek, Karwan (Hertha)
Sezon 04/05:
Premier League: Dudek (Liverpool), Kuszczak (WBA)
Ligue 1: Bąk (Lens)
Serie A: –
La Liga: –
Bundesliga: Bosacki, Hajto (Nurnberg), Kałużny, Krzynówek (Bayer), Kosowski (Kaiserslautern), Wałdoch (Schalke), Zdebel (Bochum), Żuraw (Hannover), Wichniarek (Hertha), Wisio (Arminia), Smolarek (BVB)
Sezon 05/06:
Premier League: Dudek (Liverpool), Kuszczak (WBA), Rasiak (Tottenham), Olisadebe (Portsmouth)
Ligue 1: Marcin Żewłakow (Metz)
Serie A: –
La Liga: –
Bundesliga: Bosacki (Nurnberg), Krzynówek (Bayer) Smolarek (BVB), Wichniarek (Hertha), Wałdoch (Schalke), Żuraw (Hannover)
Sezon 06/07:
Premier League: Dudek (Liverpool), Kuszczak (Man Utd)
Ligue 1: Jeleń (Auxerre), Saganowski (Troyes)
Serie A: Kosowski (Chievo), Matusiak (Palermo)
La Liga:
Bundesliga: Bandrowski (Energie), Krzynówek (Wolfsburg), Smolarek, Tyrała (BVB), Wichniarek (Arminia), Zdebel (Bochum), Żuraw (Hannover)
Sezon 07/08:
Premier League: Kuszczak (Man Utd), Fabiański (Arsenal)
Ligue 1: Jeleń (Auxerre)
Serie A: –
La Liga: Smolarek (BVB/Santander), Dudek (Real)
Bundesliga: Bandrowski, Kukiełka, Trytko (Energie), Krzynówek (VFL), Mięciel (Bochum), Piszczek (Hertha), Smolarek (BVB/Santander), Wichniarek (Arminia), Żuraw (Hannover), Zdebel (Bochum), Błaszczykowski (BVB)
Sezon 08/09:
Premier League: Kuszczak (Man Utd), Fabiański (Arsenal), Smolarek (Bolton)
Ligue 1: Dudka, Jeleń (Auxerre)
Serie A: –
La Liga: Dudek (Real)
Bundesliga: Błaszczykowski (BVB), Krzynówek (VFL/Hannover), Mięciel (Bochum), Piszczek (Hertha), Wichniarek (Arminia), Zdebel (Bochum/Bayer)
Sezon 09/10:
Premier League: Fabiański (Arsenal), Kuszczak (Man Utd)
Ligue 1: Dudka, Jeleń (Auxerre)
Serie A: –
La Liga: Dudek (Real)
Bundesliga: 09/10: Błaszczykowski (BVB), Matuszczyk (Koln), Piszczek, Wichniarek (Hertha), Zdebel (Bayer), Krzynówek (Hannover)
Sezon 10/11:
Premier League: Kuszczak (Manchester United), Szczęsny, Fabiański (Arsenal)
Ligue 1: Dudka, Jeleń (Auxerre)
Serie A: Boruc (Fiorentina), Glik (Palermo/Bari)
La Liga: Dudek (Real)
Bundesliga: Błaszczykowski, Piszczek, Lewandowski (BVB), Peszko, Matuszczyk (Koln)
Sezon 11/12:
Premier League: Kuszczak (Man Utd/Watford), Fabiański, Szczęsny (Arsenal)
Ligue 1: Dudka (Auxerre), Jeleń (Lille), Krychowiak (Bordeaux)
Serie A: Boruc (Fiorentina)
La Liga: –
Bundesliga: Błaszczykowski, Piszczek, Lewandowski (BVB), Matuszczyk (Koln/Dusseldorf), Peszko (Koln), Sobiech (Hannover), Świerczok (Kaiserslautern)
Sezon 12/13:
Premier League: Boruc (Southampton), Szczęsny, Fabiański (Arsenal)
Ligue 1: Krychowiak (Reims)
La Liga: Dudka (Levante)
Serie A: Glik (Torino), Zieliński (Udinese), Wolski (Fiorentina)
Bundesliga: Błaszczykowski, Piszczek, Lewandowski (BVB), Sobiech (Hannover), Milik (Bayer)
Sezon 13/14
Premier League: Boruc (Southampton), Szczęsny, Fabiański (Arsenal)
Ligue 1: Krychowiak (Reims), Furman (Tuluza), Grosicki (Rennes)
La Liga: Pawłowski (Malaga)
Serie A: Salamon, Wszołek (Sampdoria), Skorupski (Roma), Kupisz (Chievo), Wolski (Fiorentina), Zieliński (Udinese), Glik (Torino)
Bundesliga: Błaszczykowski, Piszczek (BVB), Lewandowski (Bayern) M. Kobylański (Werder), Sobiech (Hannover), Milik (Augsburg)
Sezon 14/15:
Premier League: Wasilewski (Leicester), Szczęsny (Arsenal), Fabiański (Swansea) Boruc (Bournemouth)
Ligue 1: Grosicki (Rennais)
La Liga: Wilk (Deportivo), Tytoń (Elche), Krychowiak (Sevilla)
Serie A: Glik (Torino), Skorupski (Roma), Wszołek (Sampdoria), Zieliński (Empoli)
Bundesliga: Matuszczyk (Koln), Błaszczykowski, Piszczek (BVB), Lewandowski (Bayern), Sobiech (Hannover), Olkowski (Koln)
Sezon 15/16:
Premier League: Boruc (Bournemouth), Wasilewski (Leicester), Fabiański (Swansea)
Ligue 1: Grosicki (Rennes)
La Liga: Krychowiak (Sevilla)
Serie A: Furman (Hellas), Glik (Torino), Szczęsny (Roma), Wszołek (Sampdoria/Hellas), Zieliński (Empoli), Wilczek (Carpi),
Bundesliga: Sobiech (Hannover), Olkowski (Koln), Piszczek (BVB), Lewandowski (Bayern), Załuska (Darmstadt)
Sezon 16/17:
Premier League: Boruc (Bournemouth), Fabiański (Swansea)
Ligue 1: Grosicki (Rennes), Krychowiak (PSG), Rybus (Lyon), Stępiński (Nantes), Lewczuk (Bordeaux), Glik (Monaco)
La Liga: Tytoń (Deportivo)
Serie A: Salamon (Cagliari), Skorupski (Empoli), Szczęsny (Roma), Milik, Zieliński (Napoli), Linetty, Bereszyński (Sampdoria), Drągowski (Fiorentina), Wszołek (Hellas),
Bundesliga: Błaszczykowski (Wolfsburg), Lewandowski (Bayern), Piszczek (BVB), Olkowski (Koln)
Sezon 17/18:
Premier League: Boruc (Bournemouth), Fabiański (Swansea), Krychowiak (PSG/WBA), Grosicki (Hull)
Ligue 1: Lewczuk (Bordeaux), Krychowiak (PSG/WBA), Glik (Monaco)
Serie A: Salamon (SPAL), Bereszyński, Kownacki, Linetty (Sampdoria), Szczęsny (Juventus), Jaroszyński (Chievo), Drągowski (Fiorentina), Milik, Zieliński (Napoli)
La Liga: –
Bundesliga: Gikiewicz (Freiburg), Lewandowski (Bayern), Piszczek (BVB), Błaszczykowski (VFL), Kapustka (Freiburg), Olkowski (Koln), Kamiński (VFB)
Sezon 18/19:
Premier League: Bednarek (Southampton), Boruc (Bournemouth), Fabiański (West Ham)
Ligue 1: Kurzawa (Amiens), Lewczuk (Bordeaux), Glik (Monaco)
Serie A: Salamon (Frosinone) Kownacki (Sampdoria/Fortuna), Drągowski (Fiorentina/Empoli), Zieliński, Milik (Napoli), Szczęsny (Juventus), Bereszyński, Linetty (Sampdoria), Jaroszyński, Stępiński (Chievo), Skorupski (Bologna), Piątek (Genoa/Milan), Teodorczyk (Udinese)
La Liga: –
Bundesliga: Piszczek (BVB), Lewandowski (Bayern), Kownacki (Sampdoria/Fortuna), Błaszczykowski (VFL), Kamiński (Fortuna)
19/20:
Premier League: Bednarek (Southampton), Fabiański (West Ham)
Ligue 1: Bułka (PSG), Glik (Monaco)
Serie A: Dawidowicz (Hellas), Żurkowski (Fiorentina), Bereszyński, Linetty (Sampdoria), Milik, Zieliński (Napoli), Piątek (Milan), Stępiński (Hellas), Szczęsny (Juventus), Teodorczyk (Udinese)
La Liga: –
Bundesliga: Gikiewicz (Union), Lewandowski (Bayern), Piszczek (BVB), Kownacki (Fortuna), Kamiński (VFB)
Bezlitosne fakty: gdy Robert Lewandowski szedł na Zachód, tak duży transfer z polskiej ligi był totalną rzadkością. Aktualnie mieliśmy wówczas, jeśli chodzi o graczy z pola:
Dudkę i Jelenia w Auxerre, czyli klubu, który od zawsze miał mocno polskie tradycje. Glika w Palermo/Bari, gdzie w tym pierwszym nie grał, a z drugim spadał. Błaszczykowskiego, gwiazdę w Borussii. Piszczka właśnie przechodzącego do BVB ze spadającej Herthy. Matuszczyka, wychowanego w Niemczech, w Kolonii. Za chwilę za Lewym do Niemiec pójdzie Peszko.
I to tyle. Więcej w topowych ligach: nikogo. Dramat to mało powiedziane. W zasadzie można powiedzieć, że panowało w Europie przekonanie, że owszem, gdzieś tam sobie Polacy mogą pohasać, ale nie w najlepszych ligach. Nawet Niemcy, całe lata chętnie stawiające na nas, właśnie się odwracały od polskich graczy. Najmocniejszą pozycję miał Błaszczykowski, który sam tej tendencji nie byłby w stanie zawrócić, bo aż tak mocnej karty nie stanowił, ale był dostatecznie mocną kartą, by otworzyć w Borussii kanał na transfery Polaków. Lewy potem ten kanał mocno poszerzył.
Niby mamy 2019 rok, niby skauting w topowych klubach jest dziś imponujący, ale pewne przekonania czy też łatki ciężko odpruć – czasem potrzeba karier-oświadczeń. Takim oświadczeniem na skalę BVB był Kuba, takim na znacznie szerszą skalę był Lewandowski. Kto wie, może kimś takim będzie teraz Bednarek w Anglii?
Leszek Milewski
Fot. FotoPyK
