Rocznica Wielkiego Wybuchu. 23 lata temu powstała Premier League

Angielskie rozgrywki klubowe, czyli Football League, ufundowano grubo ponad sto lat temu, bo w roku 1888. To jednak datę 20 lutego 1992 roku określa się tą przełomową. Wydarzenia tamtego dnia nazwano futbolowym “Big Bangiem”. Były to narodziny największego i najmocarniejszego z gigantów. Dokładnie wtedy 22 angielskie kluby odłączyły się od reszty i dały początek najbardziej dochodowej piłkarskiej lidze świata – FA Premier League.

Zacznijmy jednak od źródła, czyli lat 70-tych i 80-tych. Wtedy tamtejsza piłka przechodziła poważny kryzys. Sypiącymi się stadionami rządzili chuligani, a po tragedii w Heysel angielskie kluby zostały wykluczone z europejskich pucharów. Football League o lata świetlne, zarówno pod względem poziomu, jak i stadionowej frekwencji oraz obrotów, wyprzedzały chociażby Serie A czy Primera Division. Czołowi angielscy zawodnicy z przyjemnością uciekali więc za granicę. W ten sposób zamykało się prowadzące do ostatecznego upadku i sprzeciętnienia błędne koło.

Sytuacja diametralnie zmieniła się w latach 90-tych. Coś wyraźnie drgnęło. Na mistrzostwach świata w 1990 roku Anglia dotarła aż do półfinału. Rok później europejski zakaz został zdjęty i Manchester United sięgnął po Puchar Zdobywców Pucharów. Na stadionach poprawiono kwestię bezpieczeństwa, usuwając z nich miejsca stojące. Angielska piłka zaczęła bogacić się za pieniądze do praw telewizyjnych, których cena bardzo szybko rosła. W pewnym momencie najlepsze kluby zdały sobie sprawę, że zdecydowanie zyskałyby odrywając się od struktur Football League. O demontażu starego systemu “wielka piątka” – Arsenal, Everton, Manchester United, Liverpool i Tottenham Hotspur – mówiła już w roku 1980. W roku 1991 zezwolił na to Sąd Najwyższy.

Od tamtej pory uniezależnili się od reszty. Zyskali prawo własnych negocjacji umów telewizyjnych i sponsorskich. Kluby dzieliły się udziałami, a angielska federacja na co dzień nie ingerowała w jej decyzje. Do dziś jest jednak członkiem i ma prawo weta. Start nowej “super ligi”, jak nazwano Premier League, był planowany na sierpień 1992 roku. Początkowo w rozgrywkach uczestniczyły 22 drużyny, ale w 1995 roku liczbę tę zmniejszono do dwudziestu, na specjalną prośbę FIFA. Pierwszy, historyczny pakiet telewizyjny trafił do BSkyB za kosmiczne 304 miliony funtów na cztery lata. Tym sposobem Anglicy, przynajmniej w tej kwestii, pokazali plecy całemu piłkarskiemu światu. I w zasadzie pokazują je do dziś.

Pierwszą bramkę w nowym, piłkarskim zrzeszeniu najlepszych angielskich klubów zdobył piłkarz Sheffield United, Brian Deane. Po historyczny, pierwszy tytuł w Premier League sięgnął z kolei Manchester United. Taki początek miała liga, która na szereg lat zdominowała piłkarski świat.