Ranking reprezentacyjnych bramkarzy – na którym miejscu finiszował Boruc?

O ile karierę klubową Artur Boruc mógł zrobić większą, o tyle dla reprezentacji urodził się po prostu za wcześnie – gdy on błyszczał, jego partnerami zamiast piłkarzy topowych ekip byli zawodnicy czasem do bólu przeciętni. Przenieśmy fenomenalnego Artura z mundialu w Niemczech 10 lat później i to on mógłby mówić, że był pierwszym bramkarzem ćwierćfinalisty Euro. Tak się oczywiście nie da, co wcale nie oznacza, że w naszym rankingu golkiperów reprezentacji Polski Boruc znajduje się nisko.

Dwie kwestie – ranking dotyczy tylko występów w kadrze, więc jeśli dany bramkarz – jak na przykład Maciej Szczęsny – klubowo odnosił sukcesy, ale w reprezentacji nie zaistniał, nie został wzięty pod uwagę. Dalej: bramkarzy sklasyfikowaliśmy w nietypowej dla rankingu liczbie ośmiu, ale tylu uznaliśmy za wartych szerszego opisania. Trudno też dyskutować, kto powinien być wyżej – wygrywający z Niemcami, ale mający słabiutkie polskie Euro Szczęsny, czy Bako albo Wandzik, grający solidnie lecz notujący wiele anonimowych porażek w słabych dla kadry czasach. To co, lecimy!

8. Edward Madejski

Bramkarz z dawnych czasów, bo przedwojennych, co nie znaczy, że wolno o nim zapominać. Madejski grał w jednym meczu eliminacyjnym do mundialu 1938 przeciwko Jugosławii, a potem w pamiętnym spotkaniu przeciwko Brazylii, przegranym 5:6. Wiadomo, że sześć bramek puszczonych nigdy dobrze nie wygląda, ale też pamiętajmy, że to były inne czasy, kiedy futbol był nastawiony bardziej na ofensywę, a o tyłach często zapominano – dość powiedzieć, że wtedy w finale padł wynik 4:2. Wyobraźcie sobie obecnie tyle bramek przy tej stawce.

W każdym razie, Madejski cieszył się wówczas sporym szacunkiem, bo na mundial pojechał nie mając klubu – odszedł z Wisły Kraków i dopiero później miał dołączyć do Garbarni – a łącznie w kadrze wystąpił 12 razy. Postać to ciekawa nie tylko piłkarsko. W czasie wojny działał w konspiracji i został aresztowany przez Gestapo, trafił do celi śmierci, ale miał to szczęście, że uciekł przy transporcie. Po wojnie lżej nie było – usłyszał zarzuty szpiegostwa, kiedy w 1956 roku został zatrzymany. Z więzienia wyszedł dopiero po trzech latach.

– Jestem dumny, że byłem reprezentantem Polski. Na piłkarskich stadionach ze wszystkich sił starałem się godnie walczyć o jej sławę. Nie szczędziłem wysiłku, aby trwać w boju o jej wolność podczas wojny i okupacji. Nie czułem bólu, gdy po „wyzwoleniu” więziono mnie za to, że pragnąłem być patriotą. Zapominam o goryczy, że ponad pół wieku fałszowano historię, a to przecież jest i moje życie – mówił.

7. Jerzy Dudek

Na płaszczyźnie klubowej to bramkarz niewątpliwie spełniony, wygrał Ligę Mistrzów i to nie jako bohater drugoplanowy, ale gość, którego taniec na linii przeszedł do historii futbolu. Grał w Liverpoolu, był w Realu, gdzie mimo okrojonej roli i tak pożegnano go jak odchodzącą legendę, ustawiając szpaler przy okazji ostatniego meczu. No i właśnie, gdyby Dudek przeniósł poziom z klubu na reprezentację, na pewno stałby na pudle, a tak jest raczej dość nisko.

Bo tak jak Boruc nie może mieć do siebie żadnych pretensji o imprezy rangi mistrzowskiej, tak Dudek mundial w Korei zaliczył już słaby – dostosował się poziomem do kolegów, w dwóch spotkaniach puścił sześć goli i choćby przy dwóch bramkach mógł zachować się lepiej.

Dudek Portugalia przez videgd

Nie szło zbytnio Dudkowi w ważnych meczach kadry, a jeszcze jakby przypomnieć jakąś wpadkę reprezentacji – Łotwa 0:1, Finlandia 1:3 – to bramkarz maczał palce przy niektórych golach. Choć oczywiście Dudka też nie demonizujmy, pomógł awansować na dwa mundiale (2002 i 2006), toteż choćby takie miejsce mu się należy.

6. Łukasz Fabiański

Ktoś może się obruszyć, że ta nominacja to za szybko, ale… właściwie to z jakiej paki? Na Euro osiągnęliśmy historyczny wynik, znaleźliśmy się w czołowej ósemce Europy i chyba nikt nie ma wątpliwości, że bez Fabiańskiego tego sukcesu by nie było. Pewnie bronił już z Niemcami i Ukrainą, ale ze Szwajcarią przeszedł samego siebie. Obrona po uderzeniu z wolnego Rodrigueza, rozpoczęcie wyrzutem bramkowej akcji czy wreszcie fenomenalna parada po strzale Derdiyoka:

Trudno byłoby się nam podnieść po tym ciosie, graliśmy dogrywkę już na sporym zmęczeniu, mieliśmy wtedy dwa dni na regenerację mniej niż rywale. No, a Fabiański tylko sobie znanym sposobem to wyjął. W ogóle, na tym turnieju puścił dwa gole: strzał życia Shaqiriego i uderzenie Sanchesa po rykoszecie. W karnych nie poszło, ale Fabian i tak zagrał wielki turniej, poprzedził to dobrą drugą połową eliminacji, stąd miejsce w rankingu.

5. Artur Boruc

Napisano i powiedziano o nim ostatnio wiele, nie ma co ukrywać, że też on jest inspiracją dla powstania tego rankingu. W XXI wieku zdecydowanie najlepszy bramkarz reprezentacji, a w całej jej historii na wysokim, piątym miejscu. Wielka klasa na mundialu, wielka klasa na Euro. Pokazywaliśmy wam te obrazki już wczoraj, ale przecież to można oglądać do znudzenia:

4. Hubert Kostka

W kadrze zagrał 32 razy, największy sukces to oczywiście ten na Igrzyskach Olimpijskich w Monachium, kiedy ekipa Górskiego sięgnęła po złoto. – Dla mnie to był szczególny sukces, bo wyleciałem z kadry w 1970 roku, ale trener Kazimierz Górski zaproponował mi powrót i zdecydowałem się wykorzystać tę szansę. Nigdy nie spodziewałem się jednak, że odniesiemy aż taki sukces. Sukces, który jest jednym z największych, jak nie największym w historii naszego futbolu. W sporcie decyduje pierwsze miejsce. Drugie miejsce to już rola przegranego – mówił Kostka z pół rok temu w wywiadzie dla Przeglądu Sportowego.

Jakoś to się tak układało, że jeśli w finale gra Kostka, to musi padać deszcz. Wcześniej, gdy Górnik mierzył się z Manchesterem City i wtedy, kiedy Polska grała z Węgrami. Całe szczęście, że poza pogodą nie powtórzył się wynik – kadra ograła Madziarów 2:1, a Kostka wspominał, że choć i tu, i tu padało, to jednak w Monachium warunki były dużo lepsze.

Po spotkaniu z Węgrami Kostka zagrał w kadrze jeszcze raz, przeciwko Czechosłowacji, i zatrzymał licznik na 32 spotkaniach w biało-czerwonej koszulce.

3. Edward Szymkowiak

Szymkowiak zagrał w reprezentacji 53 spotkania, jego debiut i ostatni mecz dzieli aż ponad 13 lat, ale oczywiście najbardziej zostanie zapamiętany za występ przeciwko ZSRR w 1957 roku, który wygraliśmy 2:1. Zainteresowanie tym meczem było ogromne, na Stadion Śląski chciało wejść około 400 tysięcy ludzi, ostatecznie obiekt pomieścił cztery razy mniej, ale i tak robiło to wrażenie. Wiadomo – chcieliśmy się w jakichś sposób odegrać za lata krzywd i upokorzeń, boisko tę szansę nam dawało.

Reprezentacja wygrała, jednym z bohaterów był właśnie Szymkowiak, znoszony potem wraz z kolegami przez kibiców na rękach. Wzruszenie panowało ogromne, ale podobno najdłużej płakał Szymkowiak, ponieważ jego ojciec zginął w Katyniu.

Jego sposób bronienia był widowiskowy – miał kapitalny refleks, nie brakowało mu odwagi, rzucał się pod nogi rywalom i wygrywał masę starć sam na sam. Niektórzy kręcili na taki styl nosem, ale malkontentów przecież nigdy nie brakuje. Sam Szymkowiak mówił: – Wolałem bronić w samej bramce, niż z niej wybiegać. Zapewne w połowie lat sześćdziesiątych mój styl był już nieco przestarzały, ale przecież niełatwo było wyeliminować nawyki… samouka. Zresztą trenerom Janosowi Steinerowi w Legii, Adamowi Niemcowi i Michałowi Matyasowi w Polonii Bytom i przede wszystkim Ryszardowi Koncewiczowi w reprezentacji moje braki nie przeszkadzały. Zadebiutowałem w zespole narodowym w maju 1952 roku i… przez 13 lat byłem dobry. Rywalizował ze mną Tomek Stefaniszyn z Gwardii Warszawa, czasami też Ryszard Wyrobek z Ruchu Chorzów. Pięćdziesiąt trzy występy w reprezentacji i dziesiątki naprawdę przychylnych opinii prasowych. Po meczu Polska – ZSRR w roku 1957 w Chorzowie zniesiono mnie do szatni na rękach. Czy to mało?

Chyba jak każdy golkiper miał swoje dziwactwa – Szymkowiak twierdził, że najlepiej broni mu się w niewypranych, dziurawych skarpetkach.

2. Józef Młynarczyk

Na polu klubowym zdecydowanie bardziej utytułowany niż Tomaszewski. Doszedł przecież z Widzewem do półfinału Pucharu Europy i wygrywał Puchar Mistrzów z Porto, podczas gdy Tomaszewski niczym podobnym z ŁKS-em pochwalić się nie może, ani za granicą, gdzie grał w Beerschot i Herculesie Alicante. Sam Młynarczyk mówi jednak: – Ja powiedziałem, że wszystko, co wygrałem z Porto, nijak ma się do kadry. Kadra jest najważniejsza. Jestem patriotą. Tutaj się urodziłem, tutaj pracowałem na sukces. To co może być ważniejsze? I właśnie za osiągnięcia z kadrą trzeba go ocenić ciut niżej niż Tomaszewskiego.

Choć wciąż piekielnie wysoko – zajął z reprezentacją trzecie miejsce na mundialu w 1982 roku. Bronił wtedy świetnie, jego firmówką były długie i celne wyrzuty piłki ręką. – Nigdy nie bałem się żadnego napastnika. Wychodząc na boisko, nie zakładałem pampersów – mówił. Wcześniej aż tak nie zaszkodziła mu nawet afera na Okęciu, bo faktycznie, trochę przymusowo pauzował, ale taki Stanisław Terlecki już do kadry nie wrócił. – Drużyna nie wstawiłaby się za mną, Staszek Terlecki, Zbyszek Boniek i inni liderzy, gdybym był szmaciarzem i nie umiał grać. Albo gdybym faktycznie tak nawywijał. Nie broniliby winnego – opowiadał potem Młynarczyk. Miał szczęście, że trafił na Piechniczka, który ufał mu bezgranicznie.

Po 1982 roku jednak reprezentacja nie pisała już wesołych rozdziałów – zabrakło awansu na Euro, mundial’86 też był porażką. Stąd drugie miejsce Młynarczyka, przy jednoczesnym docenieniu jego klasy.

1. Jan Tomaszewski

– Można grać tysiąc meczów i nic z tego nie wyniknie. Można też zagrać jeden mecz i od razu przejść do historii. Tak właśnie było ze mną – mówił Tomaszewski, oczywiście o spotkaniu na Wembley, którym kupił sobie dożywotnie miejsce na kartach historii polskiego futbolu. Raz, że miał rewelacyjne parady, a dwa – sporo szczęścia, gdy mylił się przy wyjściach z bramki i piłkę z linii wybijali mu koledzy.

Szczęście sprzyja jednak lepszym, a Tomaszewski w historii polskiej bramki był tym najlepszym – dziś jest lekceważony, bo wszędzie widzi spiski, ale w swoim czasie na boisku błyszczał. Pele nazwał go najlepszym golkiperem na świecie, zresztą Tomaszewski na taką markę pracował, na przykład jako pierwszy w historii wyjął dwa karne na turnieju rangi mistrzowskiej. Obronił uderzenia Szweda Staffana Tappera i Niemca Ulricha Hoenessa na mundialu w 1974 roku.

Początków łatwych nie miał – gdy w 1971 na mecz z RFN zastąpił chorego Piotra Czaję, nie zagrał zbyt dobrego spotkania, Polska przegrała 1:3 i Tomaszewski na kolejny mecz czekał gdzieś półtora roku. No i dobrze, że wrócił, bo zdobył srebrny medal mundialu ‘74 i srebro Igrzysk Olimpijskich w Montrealu.

PP

Fot. FotoPyk